Według Światowej Organizacji Zdrowia na depresję choruje około 280 mln osób na całym świecie. Dane NFZ na 2023 r. pokazują, że na depresję w Polsce cierpi około 1,2 mln osób. Liczby te mogą być jednak znacząco wyższe, ponieważ nie każda osoba w obliczu objawów depresyjnych, decyduje zgłosić się po profesjonalną pomoc. Depresja to niewątpliwie choroba, która negatywnie wpływa niemal na każdy aspekt życia Pacjentów, odbierając energię i radość z codziennych chwil. Warto jednak pamiętać, że obecnie istnieją skuteczne sposoby leczenia depresji, które pozwalają złagodzić objawy depresyjne oraz pomóc Pacjentom w odzyskaniu radości życia.
W poniższym artykule wyjaśniamy, jakie są metody leczenia depresji, co pomaga w depresji, jaką terapię leczenia depresji wybrać i na co zwracają Specjaliści przy wyborze sposobu leczenia.
Z artykułu dowiesz się:
- jakie są najczęstsze objawy depresji i kiedy zgłosić się po pomoc,
- na czym polega rola psychologa, psychoterapeuty oraz psychiatry,
- w jaki sposób indywidualne podejście specjalistów wpływa na skuteczność leczenia,
- dlaczego połączenie psychoterapii i farmakoterapii jest skuteczne,
- które rodzaje leków są stosowane w leczeniu depresji i jak działają,
- jakie metody terapeutyczne są dostępne dla pacjentów z oporną depresją,
- czym różni się terapia esketaminą od tradycyjnych metod leczenia,
- dlaczego regularne monitorowanie postępów jest ważne w terapii depresji.
Na czym polega terapia depresji?
W przypadku zauważenia jakichkolwiek objawów, które mogą wskazywać na początek depresji, warto jak najszybciej udać się po pomoc do psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry. Specjaliści na podstawie odczuwanych przez nas dolegliwości i ich nasilenia zaproponują nam indywidualną ścieżkę postępowania.
Jeżeli w pierwszej kolejności wybierzemy się do psychoterapeuty, to wówczas Specjalista może zaproponować udział w psychoterapii oraz, jeżeli uważa, że istnieje taka potrzeba, skieruje nas na wizytę do psychiatry.
Psychiatra natomiast zajmuje się farmakologicznym leczeniem depresji i zaleca Pacjentom stosowanie bezpiecznych i nieuzależniających leków przeciwdepresyjnych. Przy wyborze leczenia lekarz bierze pod uwagę:
- nasilenie objawów i ich rodzaj – ma to znaczenie dla dobrania odpowiedniego leku oraz dawki leku,
- oczekiwania Pacjenta – podczas doboru farmakoterapii psychiatra bierze pod uwagę to, jakie są indywidualna oczekiwania Pacjenta względem terapii. Oczekiwania mogą się od siebie różnić i mogą obejmować, np. odczuwanie mniejszego smutku, odzyskanie energii do codziennych czynności czy doświadczanie większego spokoju i wyciszenie się. Na tej podstawie psychiatra dopasowuje odpowiedni lek zarówno do objawów Pacjenta, jak i do jego oczekiwań.
Badania pokazują, że najlepszą metodą leczenia depresji jest podejście dwutorowe: połączenie farmakoterapii z psychoterapią, dlatego jeżeli w pierwszej kolejności zgłosimy się do psychiatry, to najczęściej pokieruje on nas do psychoterapeuty celem rozpoczęcia psychoterapii.
Sposoby leczenia depresji
Metoda leczenia zaburzeń depresyjnych zależna jest od indywidualnego przypadku, doświadczanych objawów oraz ich nasilenia. Jakie są rodzaje terapii depresji?
Psychoterapia
Psychoterapia to jedna z najpopularniejszych metod leczenia depresji, wśród których jedną z najczęściej stosowanych jest psychoterapia poznawczo-behawioralna. Psychoterapia to proces terapeutyczny, który polega na współpracy Pacjenta ze Specjalistą. Psychoterapia skupia się m.in. na identyfikowaniu i modyfikowaniu myśli oraz zachowań, które nasilają lub podtrzymują depresję.
Psychoterapia służy również odnalezieniu sposobów radzenia sobie z trudnościami, zmianie nieadaptacyjnych schematów i wzorców, obejmuje również aktywizację behawioralną, pomaga na przepracowaniu przyczyn depresji, a także skupia się na budowaniu poczucia własnej wartości.
Leczenie depresji może również przyjmować formę terapii interpersonalnej, psychoterapii psychodynamicznej lub terapii w innym nurcie. W leczeniu depresji ważne jest to, aby Pacjent dobrze czuł się ze Specjalistą i miał poczucie, że stosowane przez niego metody odpowiadają jego potrzebom.
Farmakoterapia
Psychoterapia bardzo często bywa łączona z farmakoterapią, co daje szansę na zwiększenie skuteczności leczenia depresji. Niekiedy farmakoterapia jest również jedyną metodą leczenia depresji, np. w przypadku ciężkiej depresji, gdy Pacjent potrzebuje odzyskać częściowo równowagę psychiczną, aby w późniejszym czasie możliwe byłoby rozpoczęcie procesu terapeutycznego.
Celem farmakoterapii jest złagodzenie lub całkowite wyeliminowanie objawów choroby. Leki antydepresyjne mają za zadanie łagodzić odczuwany lęk, poprawiać nastrój, niwelować procesy myślowe, zwiększać motywację do działania, poprawiać apetyt oraz pozytywnie wpływać na jakość snu.
Farmakologiczne metody leczenia depresji obejmują stosowanie poniższych leków:
- selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego adrenaliny (SSRI) – to tzw. leki nowej generacji, które działają poprzez zwiększenie poziomu serotoniny w mózgu. Ich działanie polega na wyciszeniu natłoku myśli, poprawie nastroju oraz zwiększeniu motywacji i energii,
- selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego adrenaliny i noradrenaliny (SNRI) – to drugie z najczęściej wykorzystywanych w leczeniu depresji leki nowej generacji. Regulują poziom serotoniny oraz noradrenaliny, przez co dodatkowo zwiększają napęd i motywację,
- trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne – leki pierwszej generacji. Ze względu na to, że w porównaniu do innych leków mają więcej działań niepożądanych, zalecane są wtedy, gdy inne leki nie przyniosły oczekiwanych rezultatów,
- leki oddziałujące na przekaźnictwo dopaminergiczne – w szczególności stosowane są w leczeniu depresji atypowej oraz u Pacjentów, którzy cierpią na depresję współwystępującą z ADHD.
Leki antydepresyjne w pierwszych dniach mogą powodować szereg niepożądanych objawów, jednak bardzo ważne jest, aby pomimo skutków ubocznych nie rezygnować z leczenia i nie modyfikować zaleconej dawki. Zazwyczaj efekty niepożądane powinny minąć w ciągu 2 tygodni.
Pierwsze efekty farmakoterapii depresji są zwykle widoczne po około 2-4 tygodniach od rozpoczęcia leczenia. Nie należy jednak odstawiać leków zaraz po zauważaniu poprawy. Leczenie farmakologiczne depresji powinno trwać od min. 6 miesięcy do 9-12 miesięcy i powinno być prowadzone zgodnie z zaleceniami lekarza psychiatry.
Elektrowstrząsy
Mimo tego, że leczenie depresji terapią elektrowstrząsową cieszy się “złą sławą” to tak naprawdę jest to w pełni bezpieczna i efektywna metoda leczenia depresji. W szczególności elektrowstrząsy zalecane są u Pacjentów z depresją lekooporną oraz w sytuacji, gdy zachodzi potrzeba uzyskania szybkiego rezultatu terapeutycznego, np. w przypadku ciężkiej depresji z nasilonymi myślami samobójczymi.
Obecnie elektrowstrząsy wykonywane są w znieczuleniu ogólnym po podaniu leków zwiotczających mięśnie, pod nadzorem anestezjologa, psychiatry oraz pielęgniarki. Elektrowstrząsy wykonywane są po założeniu na głowę pacjenta elektrod, przez które przekazywane są impulsy elektryczne, wywołujące krótki napad padaczkowy. W efekcie dochodzi do uwolnienia niektórych neuroprzekaźników w mózgu, co prowadzi do poprawy stanu psychicznego Pacjenta.
Terapia esketaminą
Terapia esketaminą to jedna z nowoczesnych metod leczenia depresji, której stosowanie w Unii Europejskiej dopuszczone jest od 2019 r. Esketamina to forma ketaminy, która dotychczas stosowana była wyłącznie w anestezjologii. Substancja ta działa na serotoninę oraz noradrenalinę, przez co jej efekty zmniejszają objawy depresyjne. Esketaminę podaje się w postaci aerozolu do nosa.
Terapia esketaminą zalecana jest u Pacjentów z depresją lekooporną, z ciężkimi epizodami depresyjnymi lub gdy epizod depresyjny z powodu zagrożenia życia wymaga natychmiastowego działania.
Jeżeli zmagasz się z utrzymującym się spadkiem nastroju, problemami z koncentracją, brakiem energii i motywacji, masz problemy ze snem, nie masz apetytu i masz myśli rezygnacyjne lub samobójcze, zgłoś się do jednego z naszych Specjalistów i pozwól sobie pomóc. Oferujemy tylko bezpieczne i skuteczne sposoby leczenia depresji. Tel. 799-399-399.
FAQ
Tak, depresja jest chorobą uleczalną. Przy odpowiednim leczeniu 70-80% pacjentów osiąga znaczącą poprawę. U części osób depresja ma charakter nawracający, ale nawet wtedy możliwe jest osiągnięcie długotrwałych remisji i dobrej jakości życia.
Pierwsze efekty farmakoterapii są widoczne zwykle po 2-4 tygodniach. Pełna poprawa może nastąpić po 6-12 tygodniach. Po osiągnięciu remisji leczenie powinno być kontynuowane przez co najmniej 6-9 miesięcy, aby zapobiec wczesnemu nawrotowi. Osoby z nawracającymi epizodami mogą wymagać dłuższego leczenia.
Nie, leki przeciwdepresyjne nie powodują uzależnienia w sensie fizycznym czy psychicznym. Nie wywołują tolerancji (potrzeby zwiększania dawki dla osiągnięcia tego samego efektu) ani głodu lekowego. Mogą jednak powodować objawy odstawienne przy zbyt szybkim przerywaniu leczenia, dlatego odstawianie leków powinno odbywać się stopniowo, pod nadzorem lekarza.
Do specjalisty psychiatry warto zgłosić się zawsze, gdy uporczywie odczuwane objawy depresyjne – obniżony nastrój, utrata zainteresowań, brak energii – utrzymują się dłużej niż dwa tygodnie i nie ustępują mimo prób odpoczynku, rozmów z bliskimi czy zmian stylu życia. Bezwzględnym wskazaniem do natychmiastowej konsultacji są jakiekolwiek myśli samobójcze, nawet jeśli pacjent ocenia je jako „przelotne” lub „niegroźne”, ponieważ ryzyko przejścia od fantazji do czynu rośnie gwałtownie w miarę ich utrwalania.
Leczenie depresji jest procesem wieloaspektowym i może obejmować różnorodne metody terapeutyczne oraz farmakologiczne. Jednym z najczęściej stosowanych podejść jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która skupia się na identyfikacji negatywnych wzorców myślenia oraz ich modyfikacji. Oprócz terapii psychologicznej, psychiatrzy często przepisują leki przeciwdepresyjne, które pomagają w regulacji chemii mózgu. W niektórych przypadkach konieczne może być także zastosowanie terapii elektrowstrząsowej (ECT), szczególnie u pacjentów z ciężką depresją oporną na leczenie.
Rozwój depresji jest wynikiem interakcji wielu czynników biologicznych, psychologicznych i środowiskowych. Czynniki genetyczne odgrywają istotną rolę; osoby z historią depresji w rodzinie mają większe ryzyko zachorowania na to zaburzenie. Również zmiany w równowadze chemicznej mózgu mogą przyczyniać się do rozwoju depresji; na przykład niedobór serotoniny czy dopaminy może wpływać na nastrój i emocje. Istotnym czynnikiem ryzyka są także stresujące wydarzenia życiowe, takie jak utrata bliskiej osoby, rozwód czy problemy finansowe. Osoby z niskim poczuciem własnej wartości lub mające trudności w relacjach interpersonalnych również są bardziej narażone na rozwój depresji. Dodatkowo, przewlekłe choroby somatyczne, takie jak cukrzyca czy choroby serca, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia objawów depresyjnych.