Diagnoza Aspergera u dzieci
Zespół Aspergera: diagnoza u dzieci – skorzystaj z wiedzy i doświadczenia Specjalistów z PsychoMedic
Umów się na wizytę przez Internet lub zadzwoń: 799-399-499
Zespół Aspergera (ZA) zgodnie z najnowszymi klasyfikacjami chorób i zaburzeń psychicznych (ICD-11 i DSM-V) jest zaliczany do szerszej kategorii tzw. zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD – z ang. autism spectrum disorder). Niekiedy mówi się o nim także jako o „autyzmie wysokofunkcjonującym”, bo objawy ZA są zazwyczaj znacznie łagodniejsze, niż w tradycyjnie pojmowanym autyzmie. Jest to zresztą nierzadko powodem trudności w jednoznacznym ustaleniu, czy młody człowiek faktycznie cierpi na Zespół Aspergera. Dzieci w zależności od wieku, płci, temperamentu i innych czynników mogą przejawiać różne, niekiedy niespecyficzne symptomy, które składają się na Zespół Aspergera. Objawy u dzieci w wieku przedszkolnym, np. Zespół Aspergera u 6-latka będzie manifestował się inaczej niż Zespół Aspergera w szkole średniej.
Cierpiące na Zespół Aspergera dziewczynki często „wymykają się” diagnozie w kierunku ASD w pierwszych latach życia. Dzieje się to w dużej mierze dzięki dobrym wynikom w nauce i nieodbiegającym od normy dla danego wieku kontaktom z rówieśnikami. W ich wypadku diagnoza ZA następuje zazwyczaj kilka lat później, niż dzieje się w odniesieniu do chłopców.
W artykule opisujemy, jakie przyczyny może mieć Zespół Aspergera, czy jest dziedziczny i jakie są jego najczęstsze objawy w zależności od wieku. Przybliżamy także przebieg diagnozy realizowanej w klinikach PsychoMedic i wskazujemy, w jaki sposób można „leczyć” Zespół Aspergera – jak pracować z dzieckiem, aby ułatwić mu samodzielne funkcjonowanie we współczesnym świecie.
Zespół Aspergera – objawy u dzieci
Jak zostało już wyżej wspomniane, w zależności od wieku dziecka różny może być sposób, w jaki będzie się manifestował Zespół Aspergera. Objawy u dzieci uważane za najbardziej typowe to przede wszystkim:
- Szeroko pojęte problemy w komunikacji z otoczeniem
- Nieprawidłowości w obszarze interakcji społecznych (między innymi w nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji z innymi)
- Skłonność do nieelastycznych wzorców zachowań i aktywności
- Wąski zakres zainteresowań.
Charakterystyczne symptomy, na które warto zwrócić uwagę w zależności od wieku dziecka, są z kolei następujące:
Zespół Aspergera: objawy u niemowląt
Już w pierwszych miesiącach życia można zauważyć subtelne symptomy, jakie daje Zespół Aspergera. Niemowlę z tym zaburzeniem jest zazwyczaj bardziej płaczliwe i lękliwe, a niekiedy także nadmiernie ruchliwe. W zależności od tego, jakie nasilenie przyjmie Zespół Aspergera – objawy u niemowląt mogą polegać również na silnej niechęci do przytulania, i to nawet do najbliższych osób. Doświadczające Zespołu Aspergera niemowlę przeważnie nawiązuje słaby kontakt wzrokowy z otoczeniem, nie interesuje się przedmiotami i reaguje dużym strachem na obce osoby.
Zespół Aspergera – objawy u dzieci w wieku przedszkolnym
Polegają przede wszystkim na niewłaściwych zachowaniach i trudnościach przejawianych w kontakcie z rówieśnikami. Przeważnie im starsze dziecko, tym większe nasilenie symptomów. Na przykład Zespół Aspergera u 6-latka może przejawiać się poprzez silne emocje (nadmierny gniew, niepokój, agresja itp.), dosłowne rozumienie wypowiedzi innych osób (np. brak zdolności do rozumienia żartów), obsesyjne dążenie do stałości (np. w trakcie zabaw lub rozmowy), czy zaburzenia motoryki.
Zespół Aspergera – objawy u dzieci w wieku szkolnym
Dzieci z ZA w wieku szkolnym mają zazwyczaj problemy z koncentracją i wynikające z nich trudności w nauce. Często przejawiają także specyficzne zainteresowania (nierzadko o charakterze obsesyjnym) oraz nietypowe talenty. W okresie edukacji istnieje również wiele innych aspektów, w których może się ujawnić Zespół Aspergera. Objawy u dzieci w wieku szkolnym to – poza wymienionymi powyżej – niska tolerancja na nowe sytuacje i nieoczekiwane zmiany, nieumiejętność nawiązywania i podtrzymywania przyjaźni z rówieśnikami oraz problemy w obszarze tzw. motoryki małej (niestaranne pisanie, rysowanie itp.).
Zespół Aspergera – objawy u nastolatków
Nastolatki z diagnozą ZA często mają już za sobą różnego rodzaju kursy i ćwiczenia w zakresie podnoszenia umiejętności społecznych. Nie zmienia to jednak faktu, że w dalszym ciągu doskwiera im wiele symptomów, które zazwyczaj daje Zespół Aspergera. Objawy u nastolatków to przede wszystkim duża nieśmiałość w relacjach z innymi, trudności komunikacyjne, poczucie niedopasowania, a także oryginalne (i często obsesyjne) zainteresowania, połączone niekiedy z dużą kreatywnością i niekonwencjonalnym sposobem myślenia.
Zespół Aspergera – czy jest dziedziczny?
Pomimo nieustannego przyrostu wiedzy na ten temat, do dziś nie udało się ustalić, jakie czynniki wpływają na pojawienie się zaburzeń ze spektrum autyzmu, w tym – na Zespół Aspergera. Dziedziczenie ASD nie zostało jak dotąd potwierdzone naukowo. Zakłada się natomiast, że u źródeł zaburzeń autystycznych mogą leżeć między innymi takie przyczyny jak:
- Czynniki genetyczne (należy jednak dodać, że jeśli chodzi o autyzm i Zespół Aspergera – dziedziczenie dotyczy jedynie pewnych skłonności do zaburzeń, a nie odnosi się do dziedziczenia zaburzeń jako takich)
- Urazy i choroby przeżyte w okresie życia płodowego i/lub porodu
- Wiek ojca (im wyższy – zwłaszcza powyżej 40 lat, tym większe ryzyko wystąpienia ASD u dziecka)
- Uszkodzenia i infekcje ośrodkowego układu nerwowego (w tym mózgu)
Diagnoza Zespołu Aspergera u dzieci
Rodzice na różnym etapie życia dziecka mogą się zastanawiać, czy u podłoża przejawianych trudności nie leży przypadkiem Zespół Aspergera. Dziewczynki z ZA zazwyczaj znacznie lepiej „maskują” objawy, przez co sygnały możliwych zaburzeń ze spektrum autyzmu pojawiają się później niż u chłopców.
W jaki sposób można potwierdzić lub wykluczyć Zespół Aspergera? Diagnoza u dzieci realizowana w klinikach PsychoMedic ma charakter wyłącznie stacjonarny (ze względu na przebieg badania nie może ono odbywać się online) i prowadzona jest według trzech możliwych ścieżek diagnostycznych. Dwie z nich to tzw. diagnozy całościowe, trzecia natomiast stanowi uproszczony, skrócony model diagnozy.
Diagnozy całościowe przebiegają według podobnego schematu. Obejmują pięć spotkań diagnostycznych. Na pierwsze zapraszani są wyłącznie rodzice (lub opiekunowie) dziecka, którzy w trakcie szczegółowej rozmowy z psychologiem opowiadają mu o najbardziej dotkliwych trudnościach w codziennym funkcjonowaniu ich pociechy. W następnych trzech spotkaniach bierze już udział dziecko. W zależności od wybranego schematu diagnostycznego przebiegają one następująco:
Model diagnozy całościowej z wykorzystaniem protokołu do obserwacji objawów autyzmu ADOS-2
Na drugiej lub trzeciej konsultacji przeprowadzany jest trwający ok. 2 godziny test ADOS-2 (Zespół Aspergera: test dla dzieci), który na całym świecie uważany jest za „złoty standard” w diagnozie autyzmu. Pozostałe dwa spotkania przeznaczone są na obserwację dziecka w trakcie swobodnej zabawy i/lub rozmowy (ta część prowadzona jest przez psychologa-diagnostę) oraz na diagnozę o charakterze medycznym stawianą przez doświadczonego psychiatrę dziecięcego.
Model diagnozy całościowej opartej na innych niż ADOS-2 testach psychologicznych
W przypadku tego modelu druga konsultacja poświęcona jest na obserwację małego Pacjenta przez psychologa-diagnostę, a trzecia – na realizację rozmaitych testów psychologicznych. Narzędzia te mierzą między innymi zdolności poznawcze oraz inteligencję dziecka. Czwarte spotkanie prowadzone jest przez psychiatrę dziecięcego, który formułuje rozpoznanie o charakterze medycznym.
W ostatnim spotkaniu w ramach obu ścieżek diagnostycznych ponownie biorą udział wyłącznie rodzice/opiekunowie. W trakcie wizyty psycholog-diagnosta przekazuje im wyniki wykonanych badań i odpowiada na wszelkie pytania lub wątpliwości. W przypadku potwierdzenia diagnozy ZA, wskazuje możliwości terapii oraz sposoby efektywnego wspierania dziecka w jego codziennym funkcjonowaniu.
Trzeci – uproszczony model diagnozy polega na wykorzystaniu samego protokołu do diagnozy autyzmu ADOS-2 (Zespół Aspergera – test dla dzieci). Ta ścieżka diagnostyczna obejmuje jedynie dwa spotkania – pierwsze przeznaczone jest na wykonanie przez dziecko testu ADOS-2, a drugie – na szczegółowe omówienie z rodzicami jego wyników.
Zespół Aspergera a funkcjonowanie dziecka w szkole
Dziecko, u którego zdiagnozowano Zespół Aspergera, w szkole prawdopodobnie będzie mierzyło się z większymi trudnościami, niż w środowisku rodzinnym. Właśnie dlatego tak istotne jest, aby rodzice przy wyborze placówki szkolnej dla swojej pociechy upewnili się, że uwzględnia ona potrzeby edukacyjne i rozwojowe, jakie niesie ze sobą Zespół Aspergera (szkoła średnia, szkoła podstawowa, przedszkole). Dla ucznia, który ma Zespół Aspergera, szkoła średnia stanowi szczególne wyzwanie. Nie tylko ze względu na trudności w kontaktach społecznych i nieumiejętność przystosowania się do grupy, ale także z powodu czekających go egzaminów końcowych.
Warto wiedzieć, że dla uczniów posiadających orzeczenie o niepełnosprawności, którego powodem jest Zespół Aspergera, matura powinna zostać zorganizowana w nieco inny sposób niż w przypadku uczniów bez orzeczenia. Dla tych, którzy mają Zespół Aspergera, matura w części ustnej może zostać wydłużona (jednak nie o więcej niż o 15 minut), a w części pisemnej uczeń może między innymi korzystać z pomocy nauczyciela wspomagającego. W PsychoMedic wystawiamy dokumenty, które mogą pomóc w dostosowaniu warunków przeprowadzania egzaminu maturalnego do potrzeb nastolatka.
Zespół Aspergera – leczenie u dzieci
Wielu rodziców zastanawia się, co można zrobić po otrzymaniu diagnozy potwierdzającej, że ich pociecha ma Zespół Aspergera? Jak pracować z dzieckiem, aby maksymalnie ułatwić mu codzienne funkcjonowanie w świecie i mierzenie się z różnymi społecznymi wyzwaniami? Niewątpliwie ogromną pomocą może być terapia prowadzona z myślą o szczególnych potrzebach dziecka, u podłoża których leży Zespół Aspergera. Leczenie u dzieci prowadzone jest często dwutorowo – z jednej strony pod okiem doświadczonego psychoterapeuty, a z drugiej – przy wsparciu psychiatry dziecięcego, który w razie potrzeby może zdecydować o włączeniu farmakoterapii.
Istotne także, żeby rodzice zadbali o odpowiednią dietę swoich pociech, co może niewątpliwie zadziałać wspomagająco na utrzymanie prawidłowego funkcjonowania dziecka na co dzień. Istnieje wiele produktów, których powinno unikać dziecko z Zespołem Aspergera. Słodycze, żywność wysokoprzetworzona i konserwanty znajdują się na samej górze tej listy.
Diagnoza Zespołu Aspergera u dzieci w poradni PsychoMedic – umów się na wizytę już dziś
Serdecznie zachęcamy do skorzystania z profesjonalnej diagnozy psychologicznej w PsychoMedic. Aby umówić się na badanie, które pozwoli potwierdzić lub wykluczyć Zespół Aspergera (dzieci, młodzież) wystarczy zadzwonić pod numer telefonu: 799-399-499 i zarezerwować konsultację z psychologiem-diagnostą, który następnie przeprowadzi Państwa przez cały proces. W razie wątpliwości, nasz Dział Obsługi Klienta chętnie doradzi i odpowie na wszelkie nurtujące pytania.