Na przestrzeni ostatnich lat nieustannie przybywa osób zapadających na poważne choroby nowotworowe. Otrzymanie diagnozy onkologicznej wiąże się przeważnie z ogromnym stresem, lękiem o przyszłość i poczuciem niepewności. W głowie Pacjenta rodzi się wówczas dużo pytań: jak będzie przebiegało leczenie? Czy będzie bolesne? Co dalej z moim życiem? Czy dam sobie radę? Dla wielu osób jest to jeden z najtrudniejszych i najbardziej przerażających momentów w życiu.
Warto podkreślić, że w przebiegu choroby nowotworowej Pacjent potrzebuje nie tylko profesjonalnego leczenia onkologicznego, ale także dużej dozy wsparcia emocjonalnego. Mierzenie się z tak trudnym przeciwnikiem, jakim jest nowotwór złośliwy, wymaga ogromu sił psychicznych, a także sporej motywacji i determinacji. W tej walce z nieocenioną pomocą przyjść może psychoonkolog, czyli psycholog wyspecjalizowany we wspieraniu ludzi, zmagających się z chorobą onkologiczną.
Chociaż wiedza w tym zakresie nieustannie rośnie, wiele osób w dalszym ciągu nie wie, kim jest psychoonkolog, a także jak wygląda udzielana przez niego pomoc. W artykule wyjaśniamy, na czym polega psychoonkologia, co robi psychoonkolog i kiedy warto zwrócić się po jego wsparcie.
Kto to jest psychoonkolog i czym zajmuje się psychoonkologia?
Psychoonkologia to z jednej strony obszar wiedzy, a z drugiej – rodzaj praktyki psychologiczno-leczniczej, u podłoża której leżą dwie dziedziny nauki: psychologia oraz onkologia (czyli nauka dotycząca chorób nowotworowych). Bazuje ona na udowodnionym naukowo związku pomiędzy samopoczuciem psychicznym a zdrowiem fizycznym i generalną kondycją organizmu. Nie od dziś wiadomo, że problemy natury psychicznej (takie jak silny stres, stany depresyjne, lęk i in.) nierzadko przekładają się na złe samopoczucie fizyczne, a nawet mogą przyczynić się do powstania różnego rodzaju chorób (np. autoimmunologicznych). Zależność ta działa „w obie strony” – zły stan fizyczny przeważnie negatywnie wpływa również na nasz dobrostan psychiczny.
Nie inaczej wygląda to w przypadku chorób nowotworowych. Zazwyczaj wywołują one poważny kryzys życiowy, z którym trudno poradzić sobie samodzielnie. Psychoonkolog to osoba, która wie, jak w takiej sytuacji otoczyć Pacjenta możliwie najlepszym wsparciem i znacznie ułatwić mu przetrwanie najtrudniejszych momentów. Nierzadko udziela on także pomocy rodzinie oraz bliskim chorego, którzy również czują się w tej sytuacji zagubieni lub wręcz bezsilni.
Czym się zajmuje psychoonkolog i kiedy może być najbardziej pomocny?
Psychoonkolog to absolwent pięcioletnich studiów magisterskich na kierunku psychologia, który dodatkowo ukończył studia podyplomowe z psychoonkologii. Zakres jego działania obejmuje najczęściej trzy główne obszary:
Profilaktyka antynowotworowa
Ma na celu poszerzanie zakresu świadomości społecznej na temat czynników ryzyka, najczęstszych objawów oraz przebiegu chorób nowotworowych. Jednym z istotnych elementów profilaktyki jest regularne wykonywanie badań przesiewowych, które nie tylko znacznie ułatwiają wykrycie choroby, ale także pozwalają na szybsze wdrożenie skutecznego leczenia.
Wsparcie psychologiczne dla Pacjenta onkologicznego oraz jego bliskich
Polega przede wszystkim na budowaniu siły i odporności psychicznej, która ułatwia wytrwałą walkę z chorobą. Psychoonkolog uczy chorego (oraz jego bliskich), jak radzić sobie z trudnymi i nierzadko bardzo silnymi emocjami, takimi jak: bezsilność, strach, smutek, złość, żal, czy poczucie niesprawiedliwości.
Psychoedukację skierowaną do personelu
Lekarzy, pielęgniarek, opiekunów i in., którzy na co dzień pracują z Pacjentami onkologicznymi. Edukacja tego rodzaju polega przede wszystkim na rozwijaniu zdolności empatycznego komunikowania się z Pacjentem. Jeśli jesteś więc pracownikiem medycznym, który ma w pracy styczność z Pacjentami onkologicznymi, chciał(a)byś umiejętnie ich wspierać i jednocześnie lepiej radzić sobie z własnymi emocjami, które mogą się wówczas pojawić – warto pomyśleć o wsparciu psychologicznym.
Po pomoc psychoonkologa warto zgłosić się możliwie jak najwcześniej, a więc najlepiej zaraz po otrzymaniu diagnozy. Warto pamiętać, że trudności natury psychicznej, które pojawiają się u Pacjentów onkologicznych, są zazwyczaj związane nie tylko z intensywną reakcją emocjonalną na zaistniałą sytuację. Mogą być one także konsekwencją zmian fizjologicznych, czy też szerzej – organicznych, zachodzących w ciele Pacjenta wskutek choroby.
Jak wygląda wsparcie psychologiczne w walce z chorobą nowotworową?
Każdy Pacjent jest inny i inaczej reaguje na otrzymaną diagnozę, dlatego różne są też formy wsparcia, jakie oferuje psychoonkologia. Co to oznacza? Przede wszystkim to, że udzielana pomoc psychologiczna dostosowywana jest zawsze do konkretnych potrzeb i indywidualnej charakterystyki danego Pacjenta. Część z nich potrzebuje więcej wsparcia w pierwszej fazie choroby, kiedy samo zmierzenie się z diagnozą staje się największym wyzwaniem. Dla innych znacznie ważniejsza jest empatyczna obecność psychoonkologa na późniejszych etapach walki z chorobą, kiedy zaczynają się wkradać nastroje depresyjne, długotrwały stres, czy poczucie przeciążenia.
Terapia psychoonkologiczna opiera się najczęściej na dwóch głównych metodach, wykorzystywanych we wspieraniu Pacjentów chorych na raka. Są to:
Metoda Simontona
Ma na celu przede wszystkim podniesienie jakości życia chorego oraz jego bliskich poprzez budowanie zdolności pozytywnego myślenia, wzmacnianie nadziei i szukanie źródeł życiowej radości. Metoda Simontona kładzie również duży nacisk na kształtowanie umiejętności radzenia sobie z długotrwałym stresem oraz przeciwdziałanie negatywnym myślom i emocjom.
Racjonalna terapia zachowania (RTZ)
To rodzaj terapii, który powstał w oparciu o nurt poznawczo-behawioralny (CBT). Proces terapeutyczny skupia się między innymi na konfrontowaniu przekonań i myśli na dany temat (np. na temat raka) z obrazem rzeczywistości (faktami). Pacjent uczy się w ten sposób radzić sobie z niechcianymi emocjami, co w efekcie prowadzi do obniżenia poziomu lęku i niepokoju towarzyszącemu chorobie.
W przypadku, gdy w procesie chorobowym pojawią się poważniejsze zaburzenia, takie np. jak depresja, napady paniki, silne wahania nastroju czy bezsenność – niezbędne okazać się może także leczenie farmakologiczne. Prowadzone jest ono zawsze pod okiem doświadczonego lekarza psychiatry i z uwzględnieniem ewentualnych interakcji z lekami stosowanymi w leczeniu onkologicznym.
Psychoonkolog w PsychoMedic – wszechstronna psychologiczno-psychiatryczna pomoc dla osób z nowotworem
W każdej klinice PsychoMedic do Państwa dyspozycji są wysoko wykwalifikowani Specjaliści – psychoonkolodzy posiadający wieloletnie doświadczenie w skutecznym wspieraniu Pacjentów, u których zdiagnozowany został nowotwór. Aby umówić się na konsultację – wystarczy zadzwonić pod numer telefonu: 799 399 499 lub zarezerwować termin korzystając z fioletowej wyszukiwarki na naszej stronie internetowej. Zapraszamy do kontaktu!