Bigoreksja, inaczej dysmorfia mięśniowa to zaburzenie, które polega na nieprawidłowym obrazie swojego ciała i niezadowoleniu z niego, co spowodowane jest przekonaniem o niedostatecznej ilości tkanki mięśniowej. Szacuje się, że na bigoreksję cierpi ok. 10 proc. mężczyzn, co jednak nie oznacza, że dysmorfia mięśniowa nie dotyczy kobiet. Jakie są objawy i przyczyny bigoreksji? Jak ją leczyć?
Z artykułu dowiesz się:
- czym dokładnie charakteryzuje się bigoreksja i jakie są jej objawy,
- jak bigoreksja różni się od innych zaburzeń związanych z postrzeganiem ciała,
- jakie mechanizmy psychologiczne mogą prowadzić do rozwoju bigoreksji,
- o czynnikach społecznych i kulturowych wpływających na występowanie bigoreksji,
- jakie są możliwe skutki zdrowotne, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, związane z bigoreksją,
- na czym polega leczenie bigoreksji i jakie metody są najskuteczniejsze,
- jak specjalistyczna pomoc może wspierać proces powrotu do zdrowia,
- jakie działania mogą wspierać budowanie zdrowego stosunku do ciała i dobrego samopoczucia,
- jak rozpoznawać objawy bigoreksji u siebie lub bliskich,
- jakie znaczenie ma wsparcie społeczne w przezwyciężaniu tego zaburzenia.
Co to jest bigoreksja?
Bigoreksja (dysmorfia mięśniowa) w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) zaklasyfikowana jest do grupy dysmorfofobii urojeniowej. W nowszej klasyfikacji ICD-11 z kolei została przyporządkowana do “nieokreślonych zaburzeń dysmorfii ciała”.
Według DSM-5 bigoreksja może być pewnym rodzajem dysmorfofobii (w dużym uproszczeniu – chorobliwego braku akceptacji dla swojego ciała), w której nacisk kładzie się na niedostateczną ilość mięśni. Osoby, które cierpią na bigoreksję nie akceptują swojego wyglądu i nieustannie dążą do jego poprawy poprzez budowanie tkanki mięśniowej.
Jak rozpoznać bigoreksję? Objawy i cechy
Osoba cierpiąca na dysmorfię mięśniową jest nadmiernie skupiona na swoim wyglądzie. Nieustannie twierdzi, że jej ciało jest niedostatecznie umięśnione, nawet jeśli w rzeczywistości jej mięśnie stały się już nienaturalnie duże. Inne objawy bigoreksji to:
- traktowanie treningów fizycznych jako najważniejszej rzeczy w życiu,
- wykonywanie nadmiernej aktywności fizycznej,
- zaniedbywanie innych obowiązków na rzecz aktywności fizycznej i dążenia do rozbudowania masy mięśniowej,
- wykonywanie treningów nawet pomimo kontuzji, zmęczenia itp.,
- stosowanie diety, której celem jest budowa mięśni,
- przyjmowanie licznych suplementów diety, których zadaniem jest zwiększenie tkanki mięśniowej,
- poczucie winy w sytuacji, gdy dana osoba opuści trening.
Bigoreksja przejawia niektóre cechy ortoreksji, która polega na obsesji na punkcie spożywania zdrowego jedzenia. Osoby z bigoreksją również obsesyjnie liczą kalorie oraz spożywają określone produkty, dzięki którym będą w stanie zbudować większą tkankę mięśniową.
Co więcej, bigoreksja bywa nazywana odwrotną anoreksją, ponieważ osoby z dysmorfią mięśniową nierzadko mają rozbudowaną sylwetkę, jednak podobnie, jak w przypadku anoreksji, problemem jest zaburzony obraz własnego ciała i nieustanne dążenie do poprawy wyglądu.
Bigoreksja – przyczyny i skutki
Bigoreksja to stosunkowo niedawno opisane zaburzenie, które nie zostało jeszcze do końca poznane. Jej przyczyny mogą być zróżnicowane, a wśród najczęstszych wymienia się:
- niską samoocenę i niskie poczucie własnej wartości,
- trudne doświadczenia z dzieciństwa,
- tendencje lękowe,
- brak akceptacji ze strony innych: rodziców, rówieśników, znajomych,
- społeczne nastawienie na wygląd,
- przekazy medialne,
- ucieczka od codziennych problemów.
Bigoreksja to poważne zaburzenie, które niesie za sobą szereg negatywnych konsekwencji zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego danej osoby. Bigorektycy czują silny przymus uczęszczania na siłownię i wykonywania treningów siłowych, co przekłada się na przemęczenie organizmu, brak czasu na regenerację, problemy ze snem, z koncentracją oraz spadek libido. Wycofują się z relacji społecznych i zaniedbują swoje życie prywatne na rzecz wykonywania treningów i skupienia się na sylwetce.
Skutki bigoreksji to m.in.:
- długotrwały stres i napięcie,
- spadek samooceny,
- spadek poczucie własnej wartości,
- niedobory witamin,
- skutki przyjmowania sterydów: trądzik, zaburzenia funkcji seksualnych, ginekomastia,
- zaburzenia depresyjne,
- zaburzenia lękowe,
- zaburzenia odżywiania.
Bigoreksja – leczenie
Leczeniem bigoreksji zajmują się specjalisty z dziedziny zdrowia psychicznego: psycholodzy, psychoterapeuci, psychiatrzy oraz psychodietetycy. Najczęściej wykorzystywaną metodą leczenia jest psychoterapia poznawczo-behawioralna, której celem jest m.in. praca nad nieprawidłowym obrazem ciała, zmianą przekonań, myśli oraz zachowań na takie, które będą służyć Pacjentowi. Kluczowa jest również praca nad zbudowaniem zdrowej relacji z aktywnością fizyczną i odzyskaniem kontroli nad własnym życiem. Czasami w leczeniu bigoreksji nieocenione okazuje się wsparcie Specjalistów także z innych dziedzin, którzy pomagają zniwelować zdrowotne konsekwencji dysmorfii mięśniowej.
Jeżeli odczuwasz jakiekolwiek objawy bigoreksji, zapraszamy Cię na wizytę do PsychoMedic, gdzie pomożemy Ci walczyć z zaburzeniem, jakim jest dysmorfia mięśniowa. W naszej placówce zdrowia psychicznego prowadzimy pełnowartościowe konsultacje online ze Specjalistami, którzy pomogą Ci w odzyskaniu kontroli nad własnym życiem i zbudowaniu zdrowych wzorców aktywności fizycznej.
Jesteśmy do Twojej dyspozycji 7 dni w tygodniu i oferujemy szybkie terminy wizyt. W razie pytań nasz Dział Obsługi Pacjenta chętnie służy pomocą. Zobacz na naszej stronie, jak odbyć wizytę online.
FAQ
Bigoreksja, znana również jako dysmorfia mięśniowa, to zaburzenie psychiczne charakteryzujące się obsesyjnym dążeniem do zwiększenia masy mięśniowej i przekonaniem o niedostatecznej muskulaturze, mimo posiadania dobrze rozwiniętej sylwetki.
Do głównych objawów bigoreksji należą: nadmierne zaangażowanie w treningi siłowe, restrykcyjna dieta ukierunkowana na przyrost mięśni, unikanie sytuacji społecznych z powodu niezadowolenia z wyglądu oraz stosowanie sterydów anabolicznych lub innych suplementów w celu zwiększenia masy mięśniowej.
Przyczyny bigoreksji mogą obejmować niską samoocenę, zaburzenia lękowe, wpływ mediów promujących umięśnioną sylwetkę oraz wcześniejsze doświadczenia związane z wyglądem ciała.
Bigoreksja może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak uszkodzenia stawów, nerek, wątroby (szczególnie przy stosowaniu sterydów), zaburzenia hormonalne, depresja, lęk oraz problemy w relacjach społecznych.
Leczenie bigoreksji zazwyczaj obejmuje psychoterapię poznawczo-behawioralną, mającą na celu zmianę nieprawidłowych przekonań dotyczących własnego ciała. W niektórych przypadkach stosuje się również farmakoterapię, zwłaszcza gdy występują współistniejące zaburzenia, takie jak depresja czy lęk.
Bigoreksja różni się od innych zaburzeń odżywiania, takich jak anoreksja czy bulimia, głównym celem dążeń. W bigoreksji chodzi o zwiększenie masy mięśniowej i poprawę sylwetki poprzez intensywne treningi i dietę, podczas gdy w anoreksji czy bulimii dominuje lęk przed przybraniem na wadze i dążenie do jej redukcji.
Chociaż bigoreksja częściej występuje u mężczyzn, kobiety również mogą cierpieć na to zaburzenie. W obu przypadkach objawy i skutki są podobne.
Pierwszym krokiem jest skonsultowanie się z lekarzem rodzinnym lub specjalistą zdrowia psychicznego, takim jak psycholog czy psychiatra, który może ocenić sytuację i zaproponować odpowiednie leczenie.
Strategie zapobiegania bigoreksji obejmują edukację na temat zdrowego obrazu ciała, promowanie różnorodności sylwetek w mediach, rozwijanie zdrowych nawyków żywieniowych i treningowych oraz budowanie pozytywnej samooceny.
Nieleczona bigoreksja może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak uszkodzenia organów wewnętrznych, zaburzenia hormonalne, depresja, izolacja społeczna oraz obniżenie jakości życia.