Bulimia (łac. bulimia nervosa, bulimia psychiczna), czyli żarłoczność psychiczna, to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń psychicznych. National Association of Anorexia Nervosa and Associated Disorder wskazuje na to, że na bulimię może cierpieć aż 1,5 proc. kobiet. Najczęściej chorują na nią osoby w wieku 18-25 lat, jednak współcześnie bulimia coraz częściej diagnozowana jest u coraz młodszych osób. Czym jest bulimia i jak wygląda jej leczenie?
Z artykułu dowiesz się:
- co kryje się pod pojęciem żarłoczności psychicznej i jakie są jej główne cechy,
- jaka jest różnica między anoreksją a bulimią oraz czym charakteryzują się oba zaburzenia,
- jakie czynniki społeczne i genetyczne mogą przyczynić się do wystąpienia bulimii,
- w jaki sposób można rozpoznać typowe objawy bulimii u siebie lub innych,
- dlaczego kompleksowe podejście jest kluczowe w leczeniu zaburzeń odżywiania,
- jak praca z psychologiem i dietetykiem może wspomóc proces leczenia,
- o znaczeniu terapii poznawczo-behawioralnej w odzyskiwaniu równowagi psychicznej.
Co to jest bulimia i na czym polega?
Bulimia to jedno z zaburzeń odżywiania, które częściej diagnozowane jest u kobiet, niemniej jednak dotyczy ono również mężczyzn. Polega ona na powtarzających się epizodach nadmiernego objadania się, po których występuje poczucie winy, a w efekcie zachowania kompensacyjne, mające na celu wyeliminowanie możliwości przytycia.
Wyróżniane są dwa typy bulimii psychicznej:
- Typ przeczyszczający się – osoba chorująca na bulimię regularnie prowokuje wymioty i/lub zażywa środki przeczyszczające,
- Typ nieprzeczyszczający się – w celu kontroli masy ciała osoba cierpiąca na bulimię wykonuje intensywne ćwiczenia fizyczne lub/i stosuje głodówki. W tym przypadku nie są obserwowane zachowania przeczyszczające.
Według DSM-5, bulimia psychiczna to utrata kontroli nad zachowaniami żywieniowymi. Towarzyszą jej napady objadania się, natomiast do kontroli masy ciała wykorzystywane są zachowania takie jak:
- przeczyszczanie się,
- wykonywanie nadmiernych ćwiczeń fizycznych,
- stosowanie restrykcyjnych diet i głodówek.
Rozpoznanie bulimii zgodnie z DSM-5 wymaga, by jej objawy pojawiały się co tydzień przez co najmniej 3 miesiące.
Definicja bulimii w ICD-11 również wskazuje na występujące w przebiegu zaburzenia napady objadania się, po których następują zachowania kompensacyjne. Według ICD-11, aby móc mówić o bulimii, nawracające epizody objadania się wraz z zachowaniami przeczyszczającymi powinny być obserwowane co najmniej raz w tygodniu w ciągu ostatniego miesiąca.
Niezależnie od danych podanych w oficjalnych klasyfikacjach chorób, rozpoznanie lub wykluczenie bulimii u danej osoby zawsze opiera się na indywidualnym badaniu psychologicznym lub psychiatrycznym.
Jakie są objawy bulimii?
Na czym polega bulimia? Charakterystycznym objawem bulimii psychicznej są nawracające epizody objadania się. W trakcie epizodu osoba chora traci całkowitą kontrolę nad jedzeniem, co powoduje, że jest w stanie zjeść ogromne ilości pożywienia w krótkim czasie. Spożywanie posiłków natomiast najczęściej odbywa się w samotności. Po wystąpieniu epizodu Pacjent odczuwa poczucie wstydu i winy oraz podejmuje zachowania przeczyszczające, których celem jest “ochrona” przed przytyciem.
Co odróżnia anoreksję od bulimii? Osoby cierpiące na bulimię bardzo często mają prawidłową wagę ciała. Podobnie jednak do Pacjentów zmagających się z anoreksją cechuje je lęk przed przytyciem, niezadowolenie z wyglądu swojego ciała, niska samoocena oraz obsesyjne kontrolowanie masy i wyglądu ciała.
Jakie są przyczyny bulimii?
Czynniki predysponujące do wystąpienia bulimii to m.in.:
- niska samoocena i niskie poczucie własnej wartości,
- presja rodzinna (nacisk na szczupły wygląd),
- młody wiek,
- płeć (na bulimię częściej chorują kobiety),
- nadużywanie alkoholu lub innych używek,
- krytyka ze strony rodziców/bliskich,
- otyłość,
- presja rówieśników,
- perfekcjonizm,
- presja kulturowa i kreowanie w mediach “idealnej” szczupłej sylwetki.
Badania wskazują na to, że na rozwój bulimii wpływ mają również czynniki genetyczne. Wśród osób, u których w rodzinie występowały zaburzenia odżywiania, obserwowane jest zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzenia.
Bulimia – leczenie
Bulimia to zaburzenie odżywiania, które niesie za sobą poważne konsekwencje zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i fizycznego. Jakie są skutki bulimii? Jest to choroba wyniszczająca organizm, która przyczynia się do m.in. zaburzeń hormonalnych, metabolicznych, zaburzeń gospodarki elektrolitowej, czy zaburzeń sercowo-naczyniowych.
Jak leczyć bulimię? Leczenie bulimii wymaga kompleksowego wsparcia i współpracy Specjalistów z różnych dziedzin: psychologa, psychiatry, psychoterapeuty, dietetyka, czy psychodietetyka. W pierwszej kolejności kluczowe jest ustabilizowanie stanu zdrowia Pacjenta i rozszerzenie diety, co powinno być nadzorowane przez lekarza lub/i dietetyka. W przebiegu bulimii często obserwowane są także stany depresyjne lub zaburzenia lękowe, w przypadku których konieczne jest zazwyczaj wdrożenie leczenia farmakologicznego nadzorowanego przez psychiatrę.
W leczeniu zaburzeń odżywiania najczęściej stosuje się psychoterapię poznawczo-behawioralną lub psychodynamiczną. Ma ona na celu odzyskanie równowagi psychicznej poprzez zmianę schematów poznawczych związanych z jedzeniem, pracę nad destrukcyjnymi myślami na temat swojego wyglądu, nad budowaniem samooceny i nad poczuciem własnej wartości.
FAQ
Bulimia, znana również jako żarłoczność psychiczna, to zaburzenie odżywiania charakteryzujące się nawracającymi epizodami objadania się, po których następują zachowania kompensacyjne, takie jak prowokowanie wymiotów czy nadmierne ćwiczenia fizyczne, mające na celu uniknięcie przyrostu masy ciała.
Do głównych objawów bulimii należą: powtarzające się epizody niekontrolowanego objadania się, stosowanie metod kompensacyjnych (np. wymioty, środki przeczyszczające), nadmierna troska o masę ciała i sylwetkę oraz niska samoocena związana z wyglądem.
Przyczyny bulimii są złożone i mogą obejmować czynniki psychologiczne (np. niska samoocena, perfekcjonizm), społeczne (presja kulturowa na szczupłą sylwetkę) oraz biologiczne (predyspozycje genetyczne).
Diagnoza bulimii opiera się na wywiadzie klinicznym, ocenie objawów oraz spełnieniu kryteriów diagnostycznych określonych w klasyfikacjach medycznych, takich jak DSM-5 czy ICD-11.
Bulimia może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak zaburzenia elektrolitowe, problemy z sercem, uszkodzenie przełyku, problemy z zębami oraz zaburzenia hormonalne.
Leczenie bulimii jest kompleksowe i obejmuje psychoterapię (często terapię poznawczo-behawioralną), wsparcie dietetyczne oraz, w niektórych przypadkach, farmakoterapię. Kluczowe jest indywidualne podejście do pacjenta.
Chociaż bulimia częściej występuje u kobiet, mężczyźni również mogą na nią cierpieć. Zaburzenie to może dotknąć osoby niezależnie od płci.
Oba zaburzenia dotyczą nieprawidłowych nawyków żywieniowych i obaw związanych z masą ciała. W anoreksji dominuje restrykcyjne ograniczanie jedzenia prowadzące do znacznej utraty masy ciała, podczas gdy bulimia charakteryzuje się epizodami objadania się i następującymi po nich zachowaniami kompensacyjnymi.
Tak, przy odpowiednim leczeniu wiele osób z bulimią osiąga pełne wyzdrowienie. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie i podjęcie terapii.
W przypadku podejrzenia bulimii warto skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, psychiatrą lub psychologiem specjalizującym się w zaburzeniach odżywiania. Wsparcie rodziny i bliskich jest również niezwykle ważne w procesie leczenia.