Autyzm i zespół Aspergera – leczenie
Autyzm i Zespół Aspergera – profesjonalna diagnoza i kompleksowe wsparcie od najlepszych Specjalistów
Umów się online na wizytę lub zadzwoń: 799 399 499
Na temat zespołu Aspergera i autyzmu z roku na rok przybywa coraz więcej wiedzy, co pozwala na znacznie lepsze zrozumienie obu zaburzeń. Pod pewnymi względami zespół Aspergera i autyzm są do siebie podobne. Zgodnie z obecnie obowiązującymi klasyfikacjami są to dwa odrębne zaburzenia, które charakteryzują się różnym stopniem nasilenia objawów.
Dowiesz się z poniższego artykułu:
- co to jest zespół Aspergera,
- jak objawia się zespół Aspergera u dzieci,
- jakie są cechy dziecka z Aspergerem,
- jak wygląda diagnoza Aspergera,
- jak rozpoznać autyzm i jego pierwsze objawy,
- jak wygląda leczenie autyzmu u dzieci,
- i jak postępować w przypadku zespołu Aspergera.
Zespół Aspergera i autyzm – definicja
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, autyzm i zespół Aspergera zaklasyfikowane zostały do grupy tzw. całościowych zaburzeń rozwojowych. Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-V z kolei podporządkowała autyzm i zespół Aspergera do tzw. spektrum zaburzeń autystycznych lub spektrum autyzmu (ang. ASD – Autism Spectrum Disorder).
W styczniu 2022 roku Światowa Organizacja Zdrowia przyjęła nową wersję międzynarodowej klasyfikacji ICD-11. W zaktualizowanej wersji ICD-11 nie znajdziemy już określeń, takich jak zespół Aspergera, czy autyzm. Oba pojęcia zostały zastąpione nowym określeniem „zaburzenie ze spektrum autyzmu”, a poszczególne podkategorie zaburzenia odnoszą się do różnorodności w funkcjonowaniu intelektualnym i językowym. Cechą wspólną różnych zaburzeń ze spektrum autyzmu nadal pozostają 3 obszary funkcjonowania wymienione w ICD-10, czyli: zaburzenia w komunikacji, sztywność zachowań, zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym.
Warto pamiętać, że od momentu wprowadzenia ICD-11 Polska ma 5-letni okres na wdrożenie klasyfikacji oraz dostosowanie jej do systemu krajowego. W związku z tym aktualnie obowiązującą klasyfikacją w polskim systemie pozostaje ICD-10 – klasyfikacja, na której skupimy się w poniższym artykule.
Zespół Aspergera – objawy
Najbardziej charakterystyczne objawy zespołu Aspergera przejawiają się w trzech obszarach:
- Komunikacja z innymi,
- Interakcje społeczne,
- Zainteresowania i aktywności (stereotypowe wzorce).
Charakter objawów będzie natomiast różnić się od siebie w zależności od wieku danej osoby. Dziecko z zespołem Aspergera będzie bowiem przejawiać inne symptomy niż np. charakterystyczne objawy zespołu Aspergera u dorosłych.
Zespół Aspergera – objawy u dzieci
Zespół Aspergera u dzieci objawia się przede wszystkim problemami w interakcjach społecznych z rówieśnikami. Dziecko nie interesuje się relacjami z innymi, nie odczuwa chęci wchodzenia w żadne kontakty z rówieśnikami. Do innych objawów zespołu Aspergera u dzieci zalicza się:
- powtarzalne i sztywne wzorce zachowania,
- nieadekwatne reakcje na różne sytuacje,
- przywiązanie do rutyny,
- dziecko lepiej radzi sobie w znanych dobrze miejscach i sytuacjach,
- chęć przebywania w towarzystwie dorosłych zamiast w towarzystwie rówieśników,
- ograniczone i stereotypowe (obsesyjne) zainteresowania,
- specyficzna mowa, często nieadekwatna do wieku dziecka,
- tendencja do zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych.
Zespół Aspergera – objawy u nastolatków
Zespół Aspergera u nastolatków również charakteryzuje się nieprawidłowościami w kontaktach z rówieśnikami. Nastolatkowie są nieśmiali i wycofani, izolują się od innych, niechętnie pracują w grupie i wolą spędzać czas w samotności. Najchętniej zajmują się swoimi zainteresowaniami, które często są nietypowe i obsesyjne. Podobnie, jak młodsze dzieci z zespołem Aspergera, nastolatkowie wykazują zamiłowanie do powtarzalności.
Zespół Aspergera – objawy u dorosłych
Objawy zespołu Aspergera u dorosłych będą podobne do tych obserwowanych u dzieci, ale będą one dostosowane do wieku danej osoby. Wśród symptomów u dorosłych możemy zaobserwować nieumiejętność prowadzenia rozmów, trudności w relacjach społecznych, trudności z wyrażaniem własnych uczuć, brak zrozumienia metafor, sarkazmu oraz ironii, zachowania obsesyjno-kompulsywne, tendencja do schematycznych zachowań oraz trudności z przystosowaniem się do zmian/nowych sytuacji.
Autyzm – objawy
Mówiąc o objawach autyzmu, możemy mówić o tzw. triadzie autystycznej. Określa ona obszary, w których Pacjenci z autyzmem wykazują nieprawidłowości – te same, co w przypadku ZA:
- Komunikacja,
- Interakcje Społeczne,
- Powtarzalne, stereotypowe zachowania.
To, co odróżnia autyzm od zespołu Aspergera to jednak inne nasilenie i nieco odmienny charakter objawów w powyżej wymienionych sferach.
Autyzm dziecięcy – objawy u dzieci
Pierwsze objawy autyzmu da się zaobserwować już u niemowląt i dzieci do 3. roku życia. Autyzm u niemowlaka będzie objawiał się m.in. trudnościami z nawiązywaniem kontaktu wzrokowego, brakiem zainteresowania innymi osobami, brakiem wodzenia wzrokiem za rzeczami, na które patrzy rodzic, brakiem odwzajemniania uśmiechów i brakiem naśladowania ekspresji twarzy rodzica.
Pozostałe objawy autyzmu u starszego dziecka to:
- niereagowanie na własne imię,
- trudności z nawiązywaniem i utrzymywaniem kontaktu wzrokowego,
- brak zainteresowania innymi dziećmi,
- specyficzna forma zabawy (np. gromadzenie lub porządkowanie zabawek),
- autyzm w przedszkolu przejawia się brakiem zainteresowania zabawami grupowymi,
- opóźniony rozwój mowy lub/i ograniczone rozumienie mowy,
- nadwrażliwość lub obniżona wrażliwość na bodźce zewnętrzne,
- czasami impulsywność i nadpobudliwość,
- przywiązanie do rutyny,
- echolalie – powtarzanie usłyszanych słów.
Autyzm – objawy u dorosłych
Autyzm u dorosłych może objawiać się na wiele sposobów. Wszystko zależy od nasilenia zaburzenia. Niektóre osoby z autyzmem mogą stosunkowo dobrze radzić sobie w codziennym funkcjonowaniu. Niemniej jednak w większym lub mniejszym stopniu można zaobserwować u nich charakterystyczne cechy, takie jak:
- nieutrzymywanie kontaktu wzrokowego podczas rozmowy,
- brak rozumienia metafor, ironii, sarkazmu,
- preferowanie pracy i spędzania czasu w samotności,
- trudności z ekspresją emocji,
- nieadekwatne reakcje na różne sytuacje oraz trudności w nawiązywaniu relacji.
Autyzm – odmiany
W obecnie obowiązującej klasyfikacji, zastosowano rozróżnienie na dwie odmiany autyzmu:
- Autyzm dziecięcy (autyzm wczesnodziecięcy) – diagnozowany jest u dzieci, u których objawy autyzmu obserwowane były przed 3. rokiem życia. Wówczas do postawienia diagnozy u dziecka muszą wystąpić nieprawidłowości w funkcjonowaniu w trzech kluczowych dla autyzmu obszarach (komunikacji, interakcji społecznych, zachowaniu).
- Autyzm atypowy – rozpoznanie autyzmu atypowego stawiane jest wtedy, gdy objawy autyzmu pojawiają się dopiero po 3. roku życia. Osoba z autyzmem atypowym nie spełnia wszystkich kryteriów diagnozy autyzmu, np. funkcjonuje dobrze w sferze komunikacji i interakcji społecznych, a trudności wykazuje jedynie w obszarze dotyczącym sztywnych wzorców zachowania.
Zespół Aspergera a autyzm
Zakłada się, że osoby z zespołem Aspergera, w porównaniu do osób z autyzmem, lepiej radzą sobie w codziennym funkcjonowaniu. Charakteryzuje je wyższy poziom funkcji poznawczych i posługiwania się mową. Osoby z Aspergerem lepiej komunikują się z innymi osobami. Ich słownictwo jest bogate i jednocześnie specyficzne, natomiast u dzieci z autyzmem rozwój mowy jest często opóźniony. Właśnie z tego powodu zespół Aspergera często określany jest mianem tzw. “autyzmu wysokofunkcjonującego”.
Autyzm i Zespół Aspergera – przyczyny
Pomimo wielu lat badań naukowych, konkretne przyczyny autyzmu i zespołu Aspergera nie zostały jeszcze dokładnie poznane. Wiemy jednak, jakie czynniki mogą mieć wpływ na rozwój zaburzenia. Są to:
- czynniki genetyczne – mutacja genetyczna chromosów 3,4,7 i 11,
- przebieg ciąży i porodu, np. urazy okołoporodowe,
- wiek ojca – powyżej 40. roku życia może zwiększać ryzyko pojawienia się u dziecka zaburzeń ze spektrum autyzmu,
- uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego,
- infekcje mózgu.
Zespół Aspergera i autyzm – dziedziczenie
Czy zaburzenia ze spektrum autyzmu są dziedziczne?
Ani zespół Aspergera, ani autyzm nie są dziedziczone. Możliwe jest jednak odziedziczenie podatności na wystąpienie zaburzenia ze spektrum autyzmu.
Jak rozpoznać autyzm u dziecka i Zespół Aspergera?
Wiele osób zastanawia się, w jaki sposób możemy szybko rozpoznać autyzm i zespół Aspergera. Wygląd zewnętrzny w żaden sposób nie zdradzi nam tego, czy dana osoba znajduje się w spektrum autyzmu lub ma zespół Aspergera. Rozpoznanie obu zaburzeń zazwyczaj rozpoczyna się od zaobserwowania niepokojących objawów przez rodziców. W przypadku zauważenia jakichkolwiek symptomów należy następnie udać się do Specjalisty, który zdecyduje, czy istnieje ryzyko wystąpienia zaburzenia ze spektrum autyzmu, a następnie zaproponuje dalszą drogę postępowania.
Autyzm i Zespół Aspergera – diagnoza
Zarówno autyzm, jak i zespół Aspergera cechują się niespecyficznymi objawami, w związku z czym do rozpoznania lub wykluczenia zaburzeni, konieczna jest całościowa diagnoza psychologiczna. Diagnoza w kierunku autyzmu i zespołu Aspergera w PsychoMedic składa się z 5 spotkań stacjonarnych i prowadzona jest przez wykwalifikowany zespół Specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego. Warto na tym etapie wspomnieć, że z racji specyfiki objawów, diagnoza u dzieci prowadzona jest tylko i wyłącznie stacjonarnie. Niemożliwa jest więc diagnoza Aspergera online ani diagnoza autyzmu zdalnie.
Schemat stacjonarnej diagnozy dzieci wygląda następująco:
- W pierwszym spotkaniu udział biorą wyłącznie rodzice. Wizyta opiera się na wywiadzie diagnostycznym na temat zaobserwowanych objawów i funkcjonowania dziecka w domu oraz w szkole.
- W drugim i trzecim spotkaniu udział bierze już dziecko. Psycholog-diagnosta przeprowadza wówczas pogłębioną diagnozę psychologiczną, opierającą się najczęściej na wykorzystaniu narzędzia ADOS-2, tzw. testu na autyzm u dzieci. W zależności od nasilenia objawów Specjalista może również podjąć decyzję o zastosowaniu innych narzędzi psychologicznych.
- Czwarte spotkanie to wizyta u psychiatry dziecięcego, podczas której psychiatra obserwuje zachowanie dziecka. Samo badanie lekarskie opiera się na wspólnej zabawie lub rozmowie, w zależności od wieku Pacjenta.
- Ostatnie spotkanie ponownie odbywa się bez obecności dziecka i poświęcone jest omówieniu diagnozy oraz dalszych ścieżek postępowania. Na tym etapie rodzice otrzymują pisemne zaświadczenie lekarskie oraz opinię psychologiczno-psychiatryczną.
W PsychoMedic diagnozujemy również osoby dorosłe, które zaobserwowały u siebie objawy autyzmu lub zespołu Aspergera, lub zostały skierowane na diagnozę przez innego Specjalistę. W PsychoMedic oferujemy diagnozę autyzmu online dla dorosłych, która prowadzona jest przez autorską platformę do wideokonsultacji lub przez Skype. Diagnoza online dorosłych wygląda podobnie, jak diagnoza stacjonarna dziecka i opiera się na 5 spotkaniach diagnostycznych. Podczas całego procesu wykorzystywany jest jednak test MMPI-2 lub inne testy psychologiczne, dostosowane do danego Pacjenta.
Diagnoza autyzmu online dla dorosłych kończy się wystawieniem pełnowartościowej diagnozy klinicznej honorowanej przez lekarzy i wszelkie instytucje. Nasi Specjaliści nie pozostawiają Pacjentów bez odpowiedniego wsparcia i oprócz diagnozy, oferują również dalsze postępowanie terapeutyczne.
Autyzm dziecięcy – czy jest uleczalny? Jak wyleczyć Aspergera?
Trudno mówić o wyleczeniu autyzmu lub zespołu Aspergera w momencie, gdy żadne z wyżej wymienionych zaburzeń nie jest uznawane za chorobę. Oba zaburzenia traktowane są jedynie jako pewien odmienny model funkcjonowania, którego nie da się “wyleczyć”. Niemniej jednak dzięki wczesnemu rozpoznaniu i wdrożeniu odpowiedniej terapii, jesteśmy w stanie zapewnić dziecku właściwe warunki rozwoju. W przypadku starszych Pacjentów złagodzenie objawów autyzmu lub zespołu Aspergera pozwoli na poprawę codziennego funkcjonowania w różnych sferach życia.
Leczenie autyzmu u dzieci / Jak leczyć zespół Aspergera?
W dzisiejszych czasach możliwa jest terapia autyzmu online lub terapia Aspergera online. Leczenie obu tych zaburzeń może opierać się na wideowizytach, które dają szansę na rozwijanie umiejętności społecznych i naukę nawiązywania relacji. Terapia zdalna Aspergera i terapia zdalna autyzmu mogą być w razie potrzeby uzupełniane także konsultacjami psychiatrycznymi online.
W PsychoMedic oferujemy regularne wsparcie psychoterapeuty zarówno dla osób z autyzmem i zespołem Aspergera, jak i dla członków ich rodzin, którzy chcą dowiedzieć się, jak postępować z dzieckiem z zespołem Aspergera oraz jak radzić. Zachęcamy również do udziału w stacjonarnych treningu umiejętności społecznych oraz treningów zastępowania agresji dla dzieci. W PsychoMedic organizujemy także wsparciowe, grupowe spotkania terapeutyczne dla dorosłych osób w spektrum autyzmu.