Autyzm i zespół Aspergera – profesjonalna diagnoza i kompleksowa pomoc w PsychoMedic
Tel. 736 36 36 36
U coraz większej liczby dzieci, a nawet dorosłych, diagnozowane są zaburzenia ze spektrum autyzmu. To także temat wielu programów telewizyjnych, filmów i seriali, ale mimo to nadal niewiele osób wie, czym de facto jest zespół Aspergera (ZA) czy jak przejawia się autyzm. Objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu mogą pojawić się już w naprawdę wczesnym dzieciństwie, dlatego tak ważne jest, być świadomość społeczna wzrastała i autyzm wczesnodziecięcy był szybciej wykrywany. To znacząco zwiększa szansę na sukcesy dziecka w dorosłym życiu.
Zapraszamy do PsychoMedic na diagnozę i terapię autyzmu oraz Zespołu Aspergera. Od lat współpracujemy z najlepszymi Specjalistami zajmującymi się diagnostyką osób neuroatypowych. Jak postępować w przypadku tych zaburzeń oraz jak rozpoznać autyzm u dziecka – na te oraz inne nurtujące Rodziców pytania odpowiadamy poniżej.
Zespół Aspergera i autyzm – definicja
Czasami bywa tak, że główne klasyfikacje obejmujące zaburzenia zdrowia psychicznego różnią się od siebie pod względem definicji. Tak jest też w przypadku autyzmu i zespołu Aspergera w Polsce – w naszym kraju nadal obowiązuje klasyfikacja chorób ICD-10, która stosuje rozróżnienie na autyzm dziecięcy, autyzm atypowy oraz zespół Aspergera. Cechy tych zaburzeń są przedstawiane odrębnie, dlatego nadal możliwe jest postawienie diagnozy autyzmu lub ZA.
Warto jednak wiedzieć, że najnowsza klasyfikacja ICD-11, która w ciągu najbliższych lat zacznie obowiązywać również w Polsce, znosi ten podział – podobnie jak w przypadku amerykańskiej klasyfikacji DSM-V będzie mowa już tylko o zaburzeniach ze spektrum autyzmu (z ang. ASD – Autism Spectrum Disorder). Spektrum to pewne kontinuum jakości funkcjonowania i nasilenia objawów. Nie oznacza to jednak, że znika zespół Aspergera! Objawy doświadczane przez Pacjentów, którzy obecnie są diagnozowane jako ZA, wciąż będą traktowane poważnie. Zmieni się jedynie nazwa jednostki chorobowej zapisywana w dokumentacji medycznej.
Trudności związane z ASD dotyczą głównie trzech obszarów: komunikacji, socjalizacji oraz zachowań motorycznych.
Zespół Aspergera – objawy
Według ICD-10 zespół Aspergera charakteryzuje się objawami podobnymi do autyzmu, czyli: trudnościami w komunikacji oraz interakcji z innymi ludźmi, oraz stereotypowym repertuarem zainteresowań i aktywności. To, co często charakteryzuje osoby z zespołem Aspergera, to również swego rodzaju niezdarność.
Zespół Aspergera a autyzm
Nie dla wszystkich osób, w tym także rodziców młodych Pacjentów, jasne jest, czym jest autyzm, a czym Zespół Aspergera. Diagnoza medyczna jest ważnym etapem, który daje odpowiedzi na wiele pytań, m.in. na to, jak w przyszłości będzie funkcjonować dziecko z autyzmem albo ZA.
Zespół Aspergera różni się od klasycznie rozumianego autyzmu tym, że w ZA na ogół nie występuje opóźnienie rozwoju mowy i funkcji poznawczych. Dziecko z zespołem Aspergera może również znajdować się w normie intelektualnej. Z powodu tych różnic czasami o ZA mówi się “autyzm wysokofunkcjonujący”, a jego przeciwieństwem jest “autyzm niskofunkcjonujący”. Choć takie określenia mogą oddawać wspomniane wcześniej kontinuum zaburzeń ze spektrum autyzmu, to jednak warto pamiętać, że to tylko pewnego rodzaju “etykiety”, potencjalnie krzywdzące dla Pacjentów i ich rodzin. Poziom nasilenia objawów u każdego z osób ze spektrum jest różny i powoduje inne trudności.
Zespół Aspergera u dzieci, zespół Aspergera u nastolatków, zespół Aspergera u dorosłych – charakterystyka objawów
Zespół Aspergera u dzieci, u nastolatków oraz u dorosłych może nieco inaczej się objawiać.
Zespół Aspergera: objawy u dzieci
Cechy dziecka z Aspergerem to przede wszystkim duża potrzeba powtarzalności rutyny, bardzo ograniczone (skupione zazwyczaj na jednym obszarze) zainteresowania, problemy z komunikowaniem się z rówieśnikami, wchodzeniem z nimi w interakcje czy zabawy. Często może się wydawać, że takie dziecko lepiej funkcjonuje wśród dorosłych.
Mały Pacjent z ZA może również nie używać niewerbalnych komunikatów (np. uśmiechów). Najczęściej będzie miał problem z tym, aby podtrzymać rozmowę, ale jednocześnie może zadawać kilkukrotnie te same pytania albo wygłaszać monologi.
Niektórzy zastanawiają się, czy u dziecka może być widać na pierwszy rzut oka zespół Aspergera? Wygląd zewnętrzny nie jest jednak żadnym rzetelnym kryterium do diagnozy tego zaburzenia. Objawy zespołu Aspergera mogą być niewidoczne dla osób, które nie mają z dzieckiem kontaktów na co dzień.
Zespół Aspergera: objawy u nastolatków
Nastolatkowie z zespołem Aspergera – dzięki temu, że w domu, szkole czy na terapii rozwijają swoje umiejętności społeczne – mogą już lepiej radzić sobie w kontaktach z innymi ludźmi, jednak pewne problemy nadal się utrzymują. Mogą doświadczać problemów z rozumieniem anegdot, żartów albo dwuznacznych wypowiedzi. Nastolatkowie z ZA często mają również specyficzne pasje. Wykazują na przykład obsesyjne zainteresowanie jednym tematem, takim jak kosmos czy jeden gatunek zwierzęcia.
Zespół Aspergera u dorosłych
Coraz więcej osób dorosłych, które podejrzewają u siebie neuroatypowość, postanawiają diagnozować się w kierunku zespołu Aspergera i autyzmu. Dorośli z rozpoznaniem ZA nadal mają problemy z komunikowaniem się w zrozumiały dla innych sposób, wchodzeniem w bliskie relacje. Mają także tendencje do schematycznych zachowań (np. jedzenie codziennie tego samego posiłku), jednak są oni już nieco lepiej przystosowani do rzeczywistości, w której żyją.
Tym, z czym można pomylić zespół Aspergera w życiu dorosłym, jest schizoidalne zaburzenie osobowości. Diagnoza Aspergera u dorosłych powinna być stawiana ostrożnie, biorąc pod uwagę również inne możliwości wyjaśnień doświadczanych objawów.
Autyzm – odmiany
Kiedy wiemy już, co to jest zespół Aspergera, warto przyjrzeć się bliżej autyzmowi. Klasyfikacja ICD-10 rozróżnia dwa rodzaje autyzmu:
- autyzm dziecięcy (lub autyzm wczesnodziecięcy): aby Specjalista mógł rozpoznać autyzm dziecięcy, objawy muszą pojawić się przed 3. rokiem życia dziecka. Niektóre oznaki są naprawdę bardzo wczesne – co prawda autyzm u niemowlaka nie może zostać rozpoznany, ale pewne zwiastuny ASD występują już u małych dzieci.
- autyzm atypowy – ta diagnoza stawiana jest wówczas, gdy objawy u dziecka pojawiają się dopiero po 3. roku życia i gdy mały Pacjent nie spełnia wszystkich kryteriów autyzmu dziecięcego.
Autyzm – objawy
Jak zostało wspomniane, pierwsze oznaki autyzmu mogą pojawiać się bardzo wcześnie, nawet u kilkumiesięcznego dziecka. Będą to takie objawy jak brak uśmiechu czy brak poszukiwania kontaktu wzrokowego. Wszystkie sygnały, które rodzice uznają za niepokojące, warto konsultować od razu ze Specjalistami.
Z czasem trudności dziecka zaczynają się pogłębiać i są coraz bardziej widoczne. Autyzm u dziecka może objawiać się problemami z mową, z komunikacją z innymi, ale mały Pacjent może także przejawiać objawy niepełnosprawności intelektualnej.
Autyzm u dziecka – najważniejsze cechy
Objawy autyzmu u dzieci będą w dużej mierze zależeć od zaawansowania zaburzenia. Głównym przejawem spektrum autyzmu są trudności w interakcjach społecznych. Dzieci są skupione na swoim wewnętrznym świecie oraz na sobie. Nie modulują swojego zachowania w zależności od kontekstu, w którym się znajdują. Mogą mieć wyraźne opóźnienie mowy bądź w ogóle nie posługiwać się mową. Dziecięcy autyzm w przedszkolu jest widoczny choćby po tym, że dziecko nie reaguje na słowa nauczyciela wychowania przedszkolnego czy też pozostaje na uboczu, nie angażując się w zabawy z innymi dziećmi. To również mali Pacjenci, którzy mogą nie przejawiać normalnego dla małych dzieci lęku po oddzieleniu od rodziców.
Jednym z głównych objawów są także kompulsywne albo rytualne czynności, czyli tzw. stereotypie. Mogą polegać na powtarzaniu takich zachowań jak kołysanie się, obracanie, utrzymywanie dziwnej postawy, a czasami także uderzanie głową w coś.
Autyzm dziecięcy – czy jest uleczalny?
Autyzm dziecięcy czy też zespół Aspergera (albo szerzej zaburzenia ze spektrum autyzmu) nie są chorobami. To określenia odmiennego funkcjonowania mózgu, dlatego o osobach ze spektrum autyzmu mówi się, że są neuroatypowe. To jednak zrozumiałe, że rodzice, a także dorośli Pacjenci, szukają pomocy wśród Specjalistów. Dobrą wiadomością jest fakt, że istnieją formy wsparcia, dzięki którym osoby ze spektrum mogą pracować nad swoimi umiejętnościami społecznymi oraz zapewnić sobie jak najlepsze formy rozwoju. Poprawa jakości funkcjonowania jest możliwa, natomiast nie można powiedzieć, że zaburzenia ASD da się w pełni wyleczyć.
Zespół Aspergera i autyzm – przyczyny
Mimo wielu lat badań nad przyczynami zaburzeń ze spektrum autyzmu nadal nie udało się wskazać jednej przyczyny, która byłaby odpowiedzialna za rozwój autyzmu lub ZA. Prawdopodobnie nie da się wytypować takiego jednego czynnika, ponieważ na pojawianie się autyzmu wpływa wiele różnych przyczyn, które współwystępują ze sobą. Na świecie coraz więcej osób otrzymuje diagnozę ASD, a sam autyzm dotyka wszystkie grupy społeczne, kulturowe i ekonomiczne. Aż dwukrotnie (niektóre statystyki mówią, że czterokrotnie) częściej diagnozowany jest u chłopców. Najczęściej wymieniane, mogące mieć wpływ na autyzm i zespół Aspergera przyczyny to:
- czynniki genetyczne (związane z mutacją chromosomów);
- trudności w przebiegu ciąży i porodu;
- uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego i infekcje mózgu;
- wiek ojca powyżej 50 roku życia.
Jednocześnie należy stanowczo podkreślić, że informacje o wywoływaniu autyzmu przez podawane dzieciom szczepionki są nieprawdziwe.
Autyzm i zespół Aspergera – dziedziczenie
Dziedziczenie tych zaburzeń nie jest w żadnym stopniu pewne. Jedyne, co zauważają naukowcy, to pewna skłonność do rodzinnego występowania ASD, natomiast nie jest ona jeszcze w pełni wytłumaczona.
Zespół Aspergera i autyzm – jak rozpoznać?
Nie można rozpoznać zespołu Aspergera lub autyzmu bez kontaktu z odpowiednim Specjalistą i przeprowadzania diagnozy. To konieczne kroki do tego, aby móc postawić rozpoznanie. Zaburzenia ze spektrum autyzmu nie są widoczne na pierwszy rzut oka, a ponadto tylko Specjaliści wiedzą, jak je różnicować, czyli sprawdzić, czy jakieś inne zaburzenia lub problemy zdrowia somatycznego nie powodują doświadczanych przez Pacjenta objawów. Najlepiej, aby diagnozę ASD przeprowadził psycholog w porozumieniu z psychiatrą.
Zespół Aspergera i autyzm – jak postępować?
Jeśli podejrzewasz u siebie lub u swojego dziecka zaburzenia ze spektrum autyzmu, do postawienia oficjalnego rozpoznania potrzebna będzie profesjonalna diagnoza. Proces diagnostyczny autyzmu i ZA nie jest łatwy – wymaga specjalistycznej wiedzy, doświadczenia oraz czasu.
Diagnoza autyzmu w naszych Klinikach stawiana jest m.in. przy pomocy testu ADOS-2, uważanego za złoty standard w diagnostyce. Przeprowadzenie testów psychologicznych jest poprzedzone wywiadem z opiekunami dziecka. Przed wydaniem opinii Pacjenta bada również doświadczony psychiatra.
Pierwsza wizyta w ramach procesu diagnostycznego, czyli wywiad z rodzicami, może być przeprowadzony zdalnie.
Autyzm i zespół Aspergera – czy diagnoza online jest możliwa?
Proces diagnozy ASD jest na tyle skomplikowany, że aby był rzetelny, należy przeprowadzać go stacjonarnie – takie są też formalne wymogi do zastosowania ADOS-2. Zapraszamy do naszych Klinik rozlokowanych w wielu miastach w Polsce.
Ponadto w naszych ośrodkach (również online) Pacjenci ze zdiagnozowanym ASD otrzymają pełne wsparcie i zrozumienie. Oferujemy różne możliwości pomocy:
- regularna psychoterapia dla dziecka/osoby dorosłej w spektrum oraz jej najbliższych;
- wsparcie lekarza psychiatry (w tym psychiatry dziecięcego) doświadczonego w pracy z osobami z ASD;
- zajęcia grupowe, takie jak TUS – dające rewelacyjne efekty w przypadku dzieci z ASD, niezależnie od wyjściowego poziomu funkcjonowania.
Nasi Pacjenci nigdy nie zostają sami ze swoimi diagnozami – postawienie rozpoznania to dopiero pierwszy krok – podpowiadamy, co zrobić dalej.