Wiele osób obawia się pierwszej wizyty u psychiatry. Często ma to związek z pokutującym w społeczeństwie przekonaniem, że do psychiatry trafiają jedynie osoby w bardzo złym stanie psychicznym, głęboko zaburzone albo „nienormalne”. Stereotyp ten jest nie tylko bardzo krzywdzący dla wielu osób, ale też zwyczajnie nieprawdziwy. Psychiatra to lekarz jak każdy inny, a wizyta u niego nie jest w żadnym wypadku powodem do niepokoju, ani tym bardziej do wstydu. Wręcz przeciwnie. Jeśli czujemy, że z naszą psychiką dzieje się coś złego i odczuwamy w związku z tym ból i cierpienie – wizyta u psychiatry może być najlepszym sposobem zadbania o samego siebie. Tak jak z każdym innym problemem zdrowotnym udajemy się do lekarzy różnych specjalności, tak i w tym wypadku dobrze jest skorzystać z pomocy i wsparcia eksperta wykwalifikowanego w zakresie zdrowia psychicznego.
W dzisiejszym artykule odpowiemy na najczęstsze pytania pojawiające się przed pierwszą wizytą u psychiatry. Kiedy czujemy, że z naszym samopoczuciem czy dobrostanem psychicznym dzieje się coś niepokojącego, nie warto bowiem zwlekać. Im szybciej problem zostanie bowiem zdiagnozowany, tym większa szansa na skuteczne uporanie się z nim, a tym samym na powrót do czerpania radości z życia.
Jak wygląda pierwsza wizyta u psychiatry?
Pierwsza wizyta u psychiatry ma na celu ustalenie, z jakimi dolegliwościami boryka się Pacjent, w jaki sposób przejawiają się doświadczane przez niego trudności i co może być ich przyczyną. Lekarz psychiatra dokonuje diagnozy przede wszystkim w oparciu o długą i szczegółową rozmowę. Stara się uzyskać możliwie najwięcej informacji, które mogą być istotne dla problemu, z jakim zgłosił się Pacjent. Z pewnością będzie więc chciał dowiedzieć się więcej o życiu Pacjenta, poznać jego historię, potencjalne obciążenia rodzinne i inne. Pierwsza wizyta może w związku z tym trwać nieco dłużej – ok. 40 do 60 minut.
Dla lekarza psychiatry istotna też będzie informacja o ogólnym stanie zdrowia Pacjenta. Może się więc zdarzyć, że skieruje go na dodatkowe badania, np. morfologii krwi, hormonalne i in. Na pierwszą wizytę warto również zabrać informacje o przyjmowanych na stałe lekach (nie tylko tych przepisanych przez innych lekarzy, ale także np. suplementach diety) oraz dokumentację medyczną dotyczącą ewentualnych innych chorób przewlekłych, a także przebytych urazów, operacji czy hospitalizacji.
Czym się różni psychiatra od psychologa?
Najważniejsza różnica polega na tym, że psychiatra to przede wszystkim lekarz, który ukończył 6-letnie studia medyczne, a dodatkowo, w trakcie pierwszych lat swojej pracy, zrealizował w szpitalu 5-letnią specjalizację z psychiatrii – zakończoną państwowym egzaminem. W przeciwieństwie do psychologa, który nie ma wykształcenia medycznego, psychiatra może zaordynować leczenie farmakologiczne (czyli mówiąc prościej – przepisać leki). W praktyce psychologowie i psychiatrzy bardzo często ze sobą współpracują. Psychiatra podchodzi do problemu od strony medycznej i czuwa nad farmakoterapią, a psycholog lub psychoterapeuta – dokonują pogłębionej diagnozy psychologicznej i prowadzą psychoterapię (długo- lub krótkoterminową).
Jakie pytania zadaje psychiatra?
Jak zostało już wyżej wspomniane – psychiatra na pierwszej wizycie będzie chciał Pacjenta jak najlepiej poznać i uzyskać od niego jak najwięcej informacji istotnych z medycznego punktu widzenia. Może pytać między innymi o:
- wcześniejsze i aktualne problemy zdrowotne,
- podstawowe informacje dotyczące miejsca pracy, stanu cywilnego, wykształcenia,
- aktualną sytuację materialną i życiową,
- przebieg dzieciństwa oraz młodości (w tym: przebytych w tym okresie chorób, doświadczanych problemów w nauce lub w relacjach z rówieśnikami),
- historię rodzinną (czy rodzina była/jest pełna, czy występują/występowały w niej choroby, uzależnienia, przedwczesne śmierci itp.),
- uzależnienia (aktualne lub przeszłe) od papierosów, alkoholu, substancji psychoaktywnych,
- przyczynę zgłoszenia się na wizytę psychiatryczną (jakie symptomy świadczą o pogorszeniu stanu zdrowia psychicznego, w czym Pacjent upatruje ich źródeł itp.).
Ważne, aby na pytania psychiatry odpowiadać możliwie szczegółowo, bowiem każda informacja, o którą pyta lekarz, może być istotna w procesie stawiania diagnozy i decydowania o sposobie leczenia. Ważne jest także, aby odpowiadać na wszystkie te pytania szczerze: nie trzeba się tego obawiać, bowiem po pierwsze lekarza obowiązuje tajemnica zawodowa, a po drugie wszystkie pytania są przez niego zadawane po to, aby jak najefektywniej pomóc Pacjentowi – nigdy po to, aby go oceniać.
Czy Pacjent może zadawać pytania? O co warto pytać?
Zdecydowanie! Nie tylko może, ale nawet powinien – jeśli tylko ma w trakcie wizyty jakiekolwiek wątpliwości, coś go nurtuje albo jest dla niego niejasne. Pacjent może pytać praktycznie o wszystko. Ma pełne prawo oczekiwać od psychiatry wyczerpujących i szczerych odpowiedzi i wyjaśnień, między innymi na temat:
- diagnozy – jakie rozpoznanie postawił lekarz i jakie są w związku z nim rokowania;
- tego, ile leczenie będzie trwało i jak będzie wyglądało;
- w jaki sposób działają leki, które przepisał psychiatra, w tym: jakie mają potencjalne skutki uboczne i w jaki sposób mogą wchodzić w interakcje np. z innymi lekami lub z używkami;
- tego, co jeszcze – poza przyjmowaniem leków i stosowaniem się do zaleceń – możesz zrobić, aby poczuć się lepiej.
Czy psychiatra może wystawić zwolnienie albo wysłać do szpitala?
Lekarz psychiatra ma możliwość wystawienia zwolnienia lekarskiego i to nawet już w czasie pierwszej wizyty. To, czy i na jak długo zostanie wystawione zwolnienie, zależy jednak od fachowej oceny stanu zdrowia i tego, czy istnieją wskazania do wystawienia l4.
W sytuacji, kiedy lekarz uzna to za konieczne albo najkorzystniejsze dla Pacjenta – może również wystawić skierowanie do szpitala psychiatrycznego.
Czy jedna wizyta u psychiatry wystarczy?
Wszystko zależy od rodzaju problemu, z jakim zgłasza się Pacjent. Może się zdarzyć, że lekarz uzna, iż przedstawiony problem ma inne podłoże aniżeli psychiatryczne (np. neurologiczne, endokrynologiczne itp.) i przekierować Pacjenta do innego Specjalisty. Może również uznać, że nie ma potrzeby leczenia farmakologicznego, a dla poprawy samopoczucia osoby zgłaszającej się po pomoc kluczowe jest rozpoczęcie psychoterapii. Jeżeli jednak na pierwszej konsultacji Pacjentowi zostaną przepisane leki, to lekarz na pewno zaprosi Cię na wizytę kontrolną.
W jakim czasie od pierwszej odbywa się kolejna wizyta u psychiatry?
W zależności od rodzaju problemu i stopnia zaawansowania, druga wizyta może odbyć się w okresie od 1 tygodnia do 3 miesięcy po pierwszej wizycie. Decyzję w tej kwestii lekarz podejmuje pod koniec pierwszej wizyty i informuje o niej Pacjenta. To, jak często odbywać się będą kolejne konsultacje, zależy przede wszystkim od Twojego samopoczucia i przebiegu leczenia.
Czy wizyta u psychiatry jest anonimowa?
Tak, jak przed każdą inną wizytą lekarską, tak i w tym wypadku Pacjent proszony jest o podanie podstawowych danych osobowych (imię, nazwisko, PESEL, adres zamieszkania) oraz okazanie aktualnego dowodu osobistego. Dane Pacjenta są jednak w pełni bezpieczne – są bowiem przechowywane w specjalnym zaszyfrowanym systemie medycznym i nie są udostępniane osobom trzecim.
Warto również pamiętać, że lekarza obowiązuje tajemnica lekarska, a rozmowa, która odbywa się w gabinecie, ma charakter całkowicie poufny. Do zachowania w tajemnicy wszelkich znanych sobie informacji na temat zarówno samego faktu, jak i przebiegu leczenia, jest również zobligowany personel recepcji (Dział Obsługi Pacjenta).
Jak przygotować się do wizyty online?
E-wizyta zasadniczo nie różni się od wizyty realizowanej w placówce. Przed nawiązaniem połączenia z lekarzem warto jednak zadbać o możliwie komfortowe warunki rozmowy – na przykład zamknąć się w pokoju, w którym nikt nie będzie nam przeszkadzał. Jeśli zrealizowanie wizyty w domu nie jest możliwe, Pacjenci poszukują czasem innych rozwiązań, które także się sprawdzają, np. łączą się z lekarzem z samochodu. Dobrze też mieć pod ręką dowód osobisty – lekarz poprosi o okazanie go do kamery przed rozpoczęciem rozmowy.