Jakiś czas temu pisaliśmy o bulimii, a dziś bierzemy na tapetę najlepiej kojarzone i pod wieloma względami najbardziej niebezpieczne zaburzenie odżywiania – anoreksję. Choć tę nazwę kojarzy niemal każdy, to nadal niewiele osób wie, czym jest anoreksja na swoich początkowych etapach, a także: jak rozpoznać ją u bliskiej osoby czy jak przebiega proces, jakim jest wychodzenie z anoreksji. Ten tekst to pigułka wiedzy, jaką powinien posiadać każdy, zwłaszcza Rodzice. Rozpowszechnienie anoreksji jest bowiem największe w grupie nastolatek.
Co to jest anoreksja i kogo dotyka?
To zaburzenie, które – obok bulimii – należy do najczęstszych zaburzeń odżywiania. Głodówki i obsesyjne kontrolowanie swojej wagi to objawy, z którymi najbardziej kojarzona jest anoreksja. Definicja obejmuje jednak nie tylko przejawy zaburzonego zachowania, ale i zaburzonego myślenia u Pacjenta_tki. Osoba z anoreksją:
- Panicznie boi się przybrania na wadze;
- Nie dostrzega, że jest wychudzona, że ma niedowagę – dalej postrzega siebie jako osobę „grubą”, ma zaburzony obraz własnego ciała, wagi i sylwetki;
- Lekceważy, że jej stan zdrowia się pogarsza.
Wśród widocznych „na zewnątrz” objawów anoreksji częste są również wycofanie społeczne i tendencja do spożywania posiłków w samotności (po to, aby bliscy nie zorientowali się, jak małe porcje zjada osoba lub że wyrzuca przygotowane dla niej jedzenie). U dziewcząt i kobiet z zaburzeniami odżywiania często zanika też miesiączka, ale nie jest to objaw anoreksji sam w sobie.
Anoreksja a bulimia
Wiele osób – co całkowicie zrozumiałe – nie ma również pewności, czym jest bulimia, a czym anoreksja. Co to jest więc jedno, a czym jest drugie?
Anoreksja
Objawia się przede wszystkim obsesyjnym kontrolowaniem ilości spożywanego jedzenia. To prowadzi do tego, że Pacjent_ka przyjmuje niekiedy dziennie nawet kilkunastokrotnie mniej kalorii, niż jest to zalecane osobom w jej wieku. Idzie to w parze z dodatkowymi działaniami mającymi na celu dalszą utratę wagi. Osoby z anoreksją intensywnie ćwiczą, a czasem stosują także zachowania przeczyszczające – to znaczy wywołują wymioty lub przyjmują środki przeczyszczające i moczopędne, aby pozbyć się „niepotrzebnych” kalorii. Osoby z anoreksją pierwszego typu – restrykcyjną – często niemal całkowicie przestają odczuwa głód. Osoby z tzw. anoreksją bulimiczną, choć starają się zjadać minimalne ilości jedzenia, doświadczają niekiedy silnych napadów głodu, co prowadzi do epizodów objadania się. Po nich następują ogromne wyrzuty sumienia i zachowania przeczyszczające.
Bulimia
Od obydwu rodzajów anoreksji odróżnia ją to, że nie zawsze idzie w parze z wychudzeniem. Zdarza się, że osoby z bulimią mają wręcz nadwagę. Wynika to z tego, że – choć również obsesyjnie dążą do utraty wagi – osoby z bulimią nieustannie odczuwają bardzo silny głód, co prowadzi do częstych napadów objadania się. To głód, który jest intensywniejszy i częstszy (a w zasadzie odczuwalny cały czas), niż w przypadku anoreksji. Jednak podobnie, jak w przypadku anoreksji bulimicznej, po epizodach głodu i objadania się następują zachowania przeczyszczające. Osoby cierpiące z powodu bulimii stosują głodówki i także intensywnie ćwiczą, ale są to mimo wszystko działania mniej intensywne, niż w przypadku cierpiących na anoreksję.
W odpowiedzi na pytanie „co to anoreksja” wielu odpowiedziałoby, że to choroba kobiet. Ważne, by wiedzieć, że nie do końca jest to prawda – anoreksja faktycznie pojawia się zdecydowanie częściej u kobiet, niż u mężczyzn, ale mężczyźni i nastoletni chłopcy również mogą na nią zachorować. Uważa się, że na anoreksję szczególnie narażeni są chłopcy trenujący taniec i inne sporty, w których oczekuje się od zawodników „idealnej sylwetki”.
Anoreksja to choroba śmiertelna –skrajne osłabienie organizmu oraz zaburzenia gospodarki elektrolitowej, które pojawiają się w jej przebiegu, mogą prowadzić nawet do śmierci. Ustabilizowanie stanu fizycznego osoby nie jest jednak jedyną składową odpowiedzi na pytanie, jak wyleczyć anoreksję.
Leczenie – etapy wychodzenia z anoreksji
Amerykańskie Towarzystwo Psychiatrii Dzieci i Młodzieży (AACAP) wskazuje, że skuteczne leczenie powinno obejmować następujące etapy:
- Ustabilizowanie stanu somatycznego
- Wsparcie psychologiczne – celem tego etapu leczenia jest przede wszystkim uświadomienie osobie, że jest skrajnie wychudzona, jej organizm wyniszczony, a obraz siebie i swojego ciała jest zniekształcony;
- Psychoterapia anoreksji – mająca na celu dotarcie do przyczyn choroby, lepsze radzenie sobie ze swoimi emocjami i trwałą zmianę sposobu myślenia na swój temat.